Other formats

    TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

The Whare Kohanga (The "Nest House") and its Lore

II

page 79

II

Ko enei kupu e whai ake nei he mea tuku mai e Hori Ropiha o Waipawa i te tau 1893

Ko nga wahine o te iwi Maori kaore e mate i te whanautanga tamariki, ahakoa nui nga tamariki a te wahine Maori e whanau ai kore rawa atu e mate. He pai rawa atu nga wahine o te iwi Maori, he kaha rawa atu, he nui te ora, he matau rawa atu ki te whakawhanau tamariki, kore rawa atu e mate. Inaia nei nui rawa atu nga wahine Maori kua mate, e tae ana pea nga wahine e mate ana i te tau kotahi ki te kotahi rau, neke atu ranei ki te rua rau.

Ko tenei mate i matemate ai nga wahine Maori na nga rongoa pakeha, ko tetahi na nga kai pakeha, ko tetahi na nga kakahu pakeha, nui atu hoki o te pakeha mate i nga tairo a Kupe. Ko tetahi mate kua mahue to nga Maori mana, me ona karakia, me ona tapu Maori, me ona ritenga katoa, ona kakahu me ana kai. Kua pakeha i naia nei nga Maori, me nga kai, me nga kahu, me nga rongoa, a he nui hoki nga mate e pa ana ki nga wahine Maori.

Ka whanau a Hine-rauwharangi i te Aonui o te Orongonui o te tau. Ka kawea te whaea ki roto i Hui-te-ananui noho ai, me tona tamahine. No te whakatarepatanga i te iho o tona tamahine kahurangi ka whakaputaia mai ki waho o te whare, ki te roro o taua whare, ki runga i nga takapau wharanui raua ko tona whaea noho ai. Ka whakatata atu te maru iwi, te maru tangata ki te marae o Hui-te-ananui. Ka tu a Tupai, taina o Tane, i a ia hoki te ipu tapu, ka mau nga ringa ki te tamaiti, ka okookotia ki toro i ona ringa; koia tenei tona karakia:—

Naumai, E hine wairoro!
Whakaea, whakaea to uru tapu
Whakaea, whakaea to uru tipua
Whakaea, whakaea to uru waiora ki taiao nei
E tipu, e rea, E hine kahurangi ariki!
Whakamau tai, whakamau o Rongo
Whakamau taketake toitu ki taiao nei, E hine ariki rangi . . e!
E tipu, e rea koe he whatu ioio nui, he whatu io matua
He io taketake ki taiao nei, E Hine-rauwharangi . . e!

Ka tu nga tangata ki te maioha ki a Hine-titama me Hine-rauwharangi i konei. Ka mutu te maioha katahi ka mauria te whariki wharanui ka horahia ki te pareparenga o te awa wai takoto ai. Ka hiki a Hine-titama raua ko Hine-rauwharangi ki runga noho ai. Ka heke te tohunga ki roto i te wai tu ai, kia to nga hope te wai; ka mau ia ki a Hine-rauwharangi, katahi ka tohia ki te tohi ururangi o te toi huarewa o Tikitiki-o-Rangi.