No muri i te kai ka hoki a Te Waaka raua ko Timi Kara me Te Popa ki Poneke. Ka whakamaramatia e Apirana Ngata i te reo Maori te aronga o te panui a Te Popa. He maha nga korero i puta i runga i te panui a Te Popa i te ahiahi o Te Wenerei i nga ra hoki i muri iho, ko te wahi tika tenei hei whakarapopototanga mai.

I.

To Apirana whakaaro he mea tika kia pa he whiriwhiri ma te hui mo etahi tikanga Maori i te mea kua takoto te kupu ia Te Popa he takiwa tenei hei whakapiripiringa mo nga tikanga tawhito ki nga tikanga hou, kia tirohia nga wahi papai o era ka tuhono mai ai ki nga mea papai o enei. Na mo tenei mea mo te tangihanga kaore ia i te mea kia whakamutua engari kia whakatikatikaia nga wahi e he ana, ina koa, ko te tuku tahua i te waipiro ki nga marae i nga tangihanga, ko te tapae taonga, ko te hari taonga hei roimata, ko nga hakari hahu tupapaku, ko enei me whakangahorohoro. Hepera ano tona whakaaro mo etahi ahuareka a te Maori, te haka, te poi. He wahi tai maha ano o enei ki tana whakaaro nga kupu kino, nga whiu o te tinana me te arero, otira me whakamama. I mea a Te Reweti Kohere mo te haka kia kaua noa te kotahitanga e whaikupu. I tautokona tana e Te Wiremu, e Tamahau, e Kingi Te Rangitakaiwaho a riro ana i runga i ta ratou whakahe.

II.

I mea a Te Tatana e taea ano pea te pupuri te mana o nga rangatira Maori. Ka whakamaramatia e Aporo Kumeroa raua ko Apirana, tera ano e taea, engari e kore tena mana e takoto toitu pera page 16me tona ahua o mua. Ko te take i ngoikore ai te mana o nga rangatira kua kore te kaupapa whenua, a kei te whakangaro haere te kaupapa tangata i nga rauhanga a te ture. Na te ture i kauwhau, ka whiwhi te tangata i tona paanga whenua kei a ia ano te mana mo tona hea ahakoa ia he tangata rangatira ahakoa he tangata ware. Kaore a te ture whakapai kanohi. Na reira hoki ka kawe ia tangata i tona mana, i roto ano i te ture, ka iti haere te mana o te reo o nga rangatira ki runga i te iwi.

Tera atu te nuinga o nga korero hei nga ra e tu mai nei e puta ai i te mea kua takoto mai i te panui a Te Popa he huarahi whiriwhiri ma tatou. Enga tangata whai whakaaro o te iwi Maori e tukua atu ana ma koutou e titiro mai te ahua o te whakataki korero a to tatou kaumatua a Te Popa, a mehemea ka kitea mai e koutou etahi kupu tenei tonu a tatou nupepa Maori hei tukunga mai ma koutou i o koutou mahara.