I mine te Hui o te Hahi Maori o te Atirikonatanga o te Waimate ki Peria i Hanuere 23, 1879. Ko te karakia timatanga he Whakaunga i nga tangata e 39. Muri iho ko te Kainga tahitanga Tapu, a 130 nga tangata i tango i taua Hakarameta. Ko nga kohikohi £ 6 os. 3d. i tukua mo nga mahi a te Hui. Ka mutu te Karangaranga i nga ingoa o nga tangata o te Hui, Ka kiia e te Pihopa, he Hui e rite ana ki ta te ture i whakatakoto ai. Ka mutu ia te Pihopa te inoi mo te Hui, ka korero ia i tana whaikorero.

Me mātūa whakapai atu tatou ki te Atua Mona i arahi ora mai i te tokomahatanga o nga tangata o tenei Hui. Ahakoa he roa te whenua hei haerenga mai mo etahi o tatou ki nga Hui o te Hahi, ia tau, ia tau, tokowha anake e ngaro atu ana inaianei. Tokorua o nga minita kihai i tae mai, kotahi e raruraru ana i te maha o nga mahi o tona takiwa, ko tetahi e mate ana. Kotahi o nga reimana, ko Himiona Taura, ko to te Kawa Kawa, kua mate. Ko etahi hoki o nga Kai mahi tawhito o tenei wahi o te mara waina o te Atua kua tomo ki to ratou okiokinga. No nga ra o Aperira i te tau kua pahure nei i mutu ai te mahi o taua tangata rongo nui, o Pihopa Herewini. I timataia e ia tana mahi ki Niu Tireni ki te pito whakararo o te motu. Ahakoa kotahi tekau nga tau o tona haerenga atu i konei hei Pihopa mo tetahi wahi o Ingaranga, kihai rawa i mutu tana mate nui ki te Hahi Maori. Ko te tinana i noho mai i tawahi, ko te wairua ia i konei tonu, a taea noatia te ra i mate ai ia. Ia ia e tata ana ki te mate ka puta ana kupu pai mo te Hahi Maori, me tana whakaaro hoki tera e tupu tenei Hahi. Me whakapai atu tatou ki to te Atua Ingoa tapu mo tana pononga pai, pononga pono, a me waiho ia hei tauira mo tatou, me te inoi atu ki te Atua kia tukua mai tona kaha kia ahei ai tatou te takahi i ona tapuae. Tetahi mea tika ma tatou ma nga minita o te Rongo pai kia mahara tonu ki a Pihopa Herewini, ki tana whakapaunga i tona kaha ki te mahi i te mahi i tukua nei ki a ia. Ko tana mea i whakauaua ai, ko te pai kia kake haere ki nga tangata katoa o tana Pihopatanga. Kahore ana mea kia tohutohu ia ia ia ano, inahoki tēe taea e te ua e te awha te arai i ana haerenga ki ia Käinga ki ia Käinga. Ko tana mahi tonu tena i mua, i te taima e ruarua,. ana nga hoihoi, e kino ana nga huarahi. Tena ko tenei, i te mea kua tokomaha nei nga minita Maori, kua pai hoki nga ara, kaua rawa tatou e mangere ki te haerere ki te tirotiro i nga tangata katoa o a tatou takiwa. Tera ano tetahi o o tatou hoa kua tangohia atu ia tatou i te tau kua pahure nei, ara, ko te Paki. I hira ake i te wha tekau nga tau i page 4whakaako ai ia i tenei wahi o te Pihopatanga. Ka pai kia whakanuia he whakamaharatanga kia te Paki, ko ia nei hoki te tahio nga kaiwhakamaori o nga Karaipiture. E kiia ana e nga mohio, he marama rawa atu etahi o ana wahi o te Karaipiture i whakamaori ai. Kahore he minita Maori hou o tenei tau. Tokotoru nga tangata kei te kura i Tipene, i haere atu ratou i tenei takiwa, a tera pea e kitea to ratou tika, to ratou matau e ahei ai ratou te tuku mai ki te minitatanga o te Rongopai. Hei konei ano ka tika ai taku whakahua i te uaua o Rev. J. Matiu ki te rapu, ki te whakaako hoki i nga tangata mo te minitatanga. E hari tahi ana tatou inaianei mo te taenga mai o te Matiu ki Peria nei, a ko ta tatou e hiahia ai mona kia roa te maunga o tona kaha kia mahia ai taua mahi pai. E ora ana hoki te ngakau ia tatou ka kite nei ia Rev. P. Patiki i waenganui ia tatou. E mihi ana tatou i te mea e nui haere ana te mate o ona kanohi. Na, ka iti haere nei te kaha o o tatou matua i roto ia te Karaiti, ko te mea tika ma te Hahi he whakamama i ta ratou mahi. Ka rapu noa te ngakau ma wai ra e whakakapi o ratou turanga, e tango i ta ratou mahi ? Tenei ano. He take e whakapai atu ai tatou ki te Atua nga taitamariki kua uru ki te mahi minita, a e whakataea e ratou te whai ngoitanga o o ratou matua. Na te pai noa iho o te ahua o nga tangata o Oruru i kitea ai te ngahau o Rev. Renata Tangata ki tana mahi. E toru tekau ma waru o ona tangata i whakaukia inaianei. Te kupu e hangai ana mo etahi o nga kahui o ia Kaainga o ia Kaainga e heparatia nei e o ratou minita, ko ta Paora; "he pouritanga koutou i mua, tena ko tenei he maramatanga koutou i roto i te Ariki" (Epeha v. 8). Otira ehara i te mea na nga minita anake i tahuri ai nga tangata whakakeke ki te rapu i ta te Atua i pai ai. Kotahi rau o nga kaikarakia o tenei Atirikonatanga e mahi ana, he mea tohutohu e nga minita me te kake' o te pai ki te Hahi. Me whakapai atu tatou ki ana kaikarahia utu kore mo to ratou uaua ki te mahi He mea pai kia haere mai nga kaikarakia ki nga minita ki nga kura kauwhau. He mea tena e tupu ai te matauranga o nga kaikarakia me nga minita Maori, ko to ratou haerenga ki ta ratou minita Pakeha ki te arataki tahi i nga Karaipture. Na te hanganga i nga wharekarakia hou me te whakanuinga i nga whare tawhito i kitea ai te ngahau o nga minita me nga kaikarakia. Nui rawa atu taku hari i te otinga o te wharekarakia hou, o to te Ripeka Tapu, ki Parengarenga. Na te otinga o taua whare i kitea ai te ngakau hihiko ki te hoatu o te Aupouri kia whai kororia ai te Atua. He whare pai ano ia te wharekarakia tawhito o Paua otira ehara i te whare motuhake mo te karakia, inahoki he whare kura i nga ra noa. Na te Kawanatanga etahi o nga moni i hanga ai taua whare, na te iwi etahi; tena ko te whare hou na te iwi ake, a kua motuhia hei whare mo te page 5Atua. Nui rawa taku hiahia kia haere atu ki Parengarenga ki te whakamotuhake I taua whare otira ekore e taea i te maha o aku raruraru. Kei te hanga hoki tetahi wharekarakia hou ki Waiparera, Hokianga. Ko tenei hoki ki Peria nei e whakanuia ana e ata whakaotia ana. Na ka tahuri nei koutou ki te hanga, ki te whakapai i nga wharekarakia, kia pera ano te hanganga houtanga me te whakapainga e te Wairua Tapu o nga ngakau o ia tangata, o ia tangata e tomo ana ki roto ki aua whare. E rongo ana ahau i te tokomaha o nga tamariki e haere ana ki nga kura Kawanatanga, na, ma nga minita me nga kaikarakia e akiaki nga matua kia tonoa tonutia, i nga ra katoa, nga tamariki ki te kura. Ma tena ka matau ai ratou ki te reo Pakeha e riro mai ai etahi atu mea e tu tahi ai nga Maori me nga Pakeha. E titiro ana ahau ki te pai o te kura o Peria, a e kitea ana te take o taua pai—ara, ko te ngahau me te pai o te kaiwhakaako. No muri mai o tera minenga o te Hui i tae mai ai nga Pukapuka inoi hou, ara nga Rawiri. Kua oti te whakatikatika nga kupu kihai i ata marama o te pukapuka tawhito. Te hunga na ratou i perehi ko te Komiti whakaneke i te mohiotanga Karaitiana. Tera pea te hunga taunga ki nga pukapuka tawhito e whakakino i nga mea hou ina kite i nga kupu i rere ke; otira e kore e roa ka paingia i te marama o nga kupu. Ka tahi ano te whakamaoritanga o te pukapuka inoi i tika. Tenei hoki kua whakahaua e nga Pihopa tokotoru o tenei motu etahi tangata hei whakamaori mai i etahi Himene hei whakamaha i nga himene Maori. He ki atu tenei naku ki tenei Hui kia rapua he tikanga e rehita ai nga tangata o te Hahi i o| ratou ingoa. He mea whakatakoto e te Hinota Nui kia mātua rehita nga tangata, katahi ratou ka ahei te whiriwhiri mema mo te Hinota Nui, mo te Hinota o te Pihopatanga ranei. Ki te ruarua nga tangata ma ratou e pooti nga mema Hinota ekore e tika te kii he mangai ratou no te nuinga o te Hahi. Erangi kia pa katoa ki te whiriwhiri katahi ka pono te mea he reo ratou no te Hahi. Ko taku inoi tenei;—kia tau iho te manaakitanga o te Atua ki tenei Hui kia meinga ai e Ia, ko a koutou tikanga e whakatakoto ai hei whakaneke i tana Rangatiratanga ki tenei wahi o te Pihopatanga.

Whakaritea ana ko Rev. Matiu Kapa hei kaituhituhi i nga mahi o te Hui.

No te 22 o Hanuere i hoake ai e nga mangai reimana nga korero mo nga moni kohikohi o a ratou takiwa.