Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Land purchases, Middle Island : in continuation of paper G. 6, 1874, presented 29th July, 1874 : presented to both Houses of the General Assembly by command of His Excellency

J .—Te Hokonga o Otakou

[ko te tohutoro i roto i te reo Pākehā]

J .—Te Hokonga o Otakou.

I te 31 o Hurae, 1844, ka hokona e te Whakaminenga o Niu Tierni [sic], na tetahi tangata i whakaturia e te Kawanatanga o Niu Tireni i whakahaere, tetehi whenua 400,000 nga eka kei Otakou, ko nga moni hei utu £2,400, hei wahi nohoanga tangata mo "New Edinburgh ," ko taua whenua katoa i rohea e nga maunga kei te taha whakararo o te Wahapu o Otakou, tae atu ki Tokata, i te Tonga ko nga maunga o Maungaatua me Kaihiku te rohe ki te Rato. E toru nga wehenga ki waho o tenei pihi whenua mo nga Maori ara i Pukekura (Otago Heads), i Taieri, i te Karoro, hui katoa nga eka i roto o enei pihi e toru e 9,615; kotahi eka hoki i whakatapua mo ratou ki Pukekura i roto i te pihi i whakatapua e te Whakaminenga o Niu Tireni, hei Tunga Whare Whakamarama. Na haunga enei whenua whakatapu mo te katoa i whakaritea i reira i maharatia ano i taua wa kia whakaritea etahi whenua Rahui tuturu mo nga Maori i runga i te tikanga o nga whakanohoanga heke i era atu wahi a te Whakaminenga o Niu Tireni; Ko enei nga kupu a te Haimona te tangata nana i whakahaere te Hoko i tana pukapuka i tuhia i te rua o Hepetema, 1844:—"Ko taku tikanga mo nga whenua Rahui mo nga Maori i whakahaerea e au i runga i taku tino mohio ko te tikanga i era atu hoko i waho ke i te mohiotanga o nga tangata Maori; a i runga i te tono a Kanara Wairaweke i waiho e au tetahi whakaritenga rahui ara te tekau i roto i nga whenua katoa e hokona ana e te Whakaminenga e Niu Tireni, kia whakaritea e te Kawana, kahore i tino whakariteritea tetahi mea i runga i tenei ki nga Maori e au."

I runga i te whakariteritenga a te Whakaminenga o Niu Tireni, me te Huihuinga o Otakou i te tau 1847, ko te nohoanga ki New Edinburgh kia 144,600 eka, te wahanga whaka-te-kautanga o tenei 14,460 eka. Engari i runga i nga tikanga o te hoko a te Whakaminenga ki te Huihuinga kihai rawa i taea te wehe i tetahi wahi o te 144,600 eka hei whenua tapu mo nga Maori; engari i tika kia whakatapua he whenua mo nga Maori i roto o te Poraka, ko te nui o te whenua kua whakaaturia i runga ake nei; he nui nga kupu hei whakakaha i tenei tikanga whakatapu whenua, ka kitea ana tirohia nga pukapuka i whakatakotoria ki te aroaro o te Paremete me nga pukapuka a te Whakaminenga o Niu. Tireni i taua wa.