Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Memorial Relative to Working of Native Lands Court

Poneke, Hurae 29, 1869

page break
Poneke, Hurae 29, 1869.

Ki a Te Runanga Nui o Nui Tireni

E hoa ma, Tenei ahau te tuku atu nei i nga maharatanga i kitea e ahau, ehara i te take amuamu, whakatete whakakino ranei, engari e whakaatu ana i nga take e tau ana te he mo runga mo te taha kia matou ki te iwi Maori.

Ki a kotahi te mea e kororotia e ahau i konei—he whakahe naku ki tenei hanga ki te Kooti whakawa whenua Maori—ko tona he tenei. Ko te whakarongo ki nga korero parau a te tangata kaore nei ona take tika ki te whenua. E hoa ma, kino atu tenei ritenga; engari ano to matou ritenga, Maori e pai ake ana i tenei.

Tenei hoki tetahi ko te ritenga o te karauna karaati, te he o tena kia rongo mai koutou. He kotahi rau (100) nga tangata neke atu ranei, whakaurua ana e te Kooti he kotahi tekau (10) anake nga tangata ki roto ki te Karauna Karaati, ko te kotahi rau (100) rukea noatia ana ki waho o to ratou whenua tahi, ko te he tenei o tena.

Tetahi he ano o taua Karauna Karaati, ka tono te Pakeha ki taua tangata whai Karauna Karaati kia kai waipiro, ka ki atu ai taua tangata Maori kaore ra aku moni, ka ki mai te Pakeha ra, ko to moni ko to Karauna Karaati ko to whenua—ka titiro ahau mo tenei he kohuru rawa tenei i nga tangata Maori kia tino kore rawa he whenua.

He kupu ano taku ki nga kai-whakawa i te tuaruatanga o nga Kooti ki Nepia, ki atu ai au. E hoa ma, ka hoko te tangata o te Karauna Karaati i te whenua ka riro ranei taua whenua ina hokoa e ia? Ka ki mai nga kai-whakawa ki au, kaore e riro, engari ki a whakaae katoa nga tangata i roto i taua Karauna Karaati katahi ka riro ki te hoko. Katahi ahau ka mohio he pai taua mea te Kooti whenua. Mahara atu ai ahau koia rawa ko te tuturutanga ia o te tikanga. No muri tata iho ano ka rere ke he tikanga, ka riro noa te whenua i te hoko a taua tangata kotahi. Kia rongo tonu mai koutou ekare rawa e tukua toku whenua ki a riro i te hoko a te tangata kotahi e noho ana i roto i taku Karauna Karaati, ina hoki he tikanga kopeka tenei mahi. Na nga Roia ranei, na nga kai-whakawa tonu ranei o te Kooti?

E hoa ma, ehara hoki ahau i te tangata hiahia ki te hoko i toku whenua ki te Pakeha i mua. Ka hua au ki te Kooti hei whakatuturu i te whenua ki a kore ai e riro i te hoko. Kaore ia he mea kia riro ai te hoko.

E hoa ma, he ritenga whakamate tangata rawa tenei. E kore e taea e au te tuhi atu ana tini tikanga e whakararu nei ia matou heoti nei taku e whakaatu ai kia koutou ko tenei kia mutu te hoko a te tangata i roto i te Karauna Karaati ki a kitea ai hei hoa ranei nga Maori nei mo koutou hei aha ranei hei maka noa atu ranei i runga i te ahua o enei tikanga a te Pakeha.

E hoa ma, e tono atu ana ahau inaianei kia koutou kia mahia tonutia tenei mea whakamate tangata ki a oti, kia ora ai te tangata. Heoti ano.

Na to koutou hoa aroha,

Na Karaitiana Takamoana.