Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga korero o nga huihuinga o te Kawana, Rore Ranapare (Lord Ranfurly), o te Raiti Honore te Hetana (Rt. Hon. R. J. Seddon), Pirimia, Minita Maori Hoki, me te Honore Timi Kara (Hon. James Carroll), Mema mo te iwi Maori i roto i te Kaunihera Maori, me nga rangatira Maori me o ratou iwi i o ratou kainga, i huihui nei mo runga i nga pire whenua Maori me era atu mea e pa ana ki te iwi Maori, 1898 me 1899.

Te Kohikohinga i nga Reiti

page 54

Te Kohikohinga i nga Reiti.

Mo te taha ki nga reiti e ahei ana kia kohikohia i naianei, he tokomaha o koutou kaore rawa e atu ana i aua reiti. Kua korerotia mai ki ahau e ono tekau rawa nga keehi i tukua atu e te kaute kotahi ki te Hupirimi Kooti kia rehitangia e te Kai-Rehita hei taumahatanga ki runga ki nga whenua no reira nei aua reiti kaore nei i utua. Kaati i nga keehi pena kei nga ropu takiwa te tikanga. Ko ratou hoki kei te tiaki me te whakaora i nga rori e haerengia ana e koutou tahi ko nga Pakeha, a i te mea kei te mahia e koutou o koutou whenua ka tika ano kia utu reiti koutou pera ano me nga Pakeha. Otiia ka whakaatu ahau i naianei kaore i te tika te whakahaere a nga ropu takiwa mo runga mo tenei take. Ka whakaatu ahau ki a koutou ki te mohio aua ropu takiwa tena ratou e whiwhi i tetahi moni nui atu i nga moni reiti a nga Maori, i nga taake kuri ranei, mutu ana ta ratou kohikohi. Mo nga moni raihana keri kapia tena kupu aku. Ko te Ture Kapia i paahitia hei painga mo nga Pakeha me nga Maori tahi. tae noa ki nga Pakeha keri kapia. Kaore rawa nga ropu takiwa i tika kia tukua ena moni kia ngaro noa iho, i te mea hoki e tono tonu ana ratou ki te Kawanatanga kia hapaingia te mana o te ture reiti me te ture taake kuri. Kei a koutou kei nga Maori etahi whenua kapia nui noa atu, a he tokomaha ano koutou kei to mahia kapia. Kua oti e te Paremete te ki, "Ka awhinatia e matou te iwi Maori, ka tukua e matou kia mahi ana i te kapia i runga i nga whenua rahui, a ka tiakina ratou e matou kei mate i te nui rawa o nga Pakeha tauiwi he haere mai ana ki konei a kaore nei e tautoko ana i te ture." I paahitia taua ture hei tiaki i te ora o nga Maori, engari kaore e whakamana ana e nge tangata tauiwi me nga ropu takiwa. Mehemea e tukua ana koutou kia mahi ana i te kapia i runga i ena tikanga ka taea e koutou te utu i nga reiti me nga taake kuri. Me whakatutuki e nga ropu takiwa nga mahi e tika ana ma ratou, a ki te tono mai ratou ki te Kawana. tanga ka mahi ano matou i nga mea e tika ana ma matou, engari kia pai ano ta ratou whakahaere riterite tonu mo ia tangata kotahi o roto o aua kaute. Otiia ko te Kaute Kaunihera o Mangonui i tika te whakahaere me te whakatutuki i nga hiahia o te Paremete, a i runga i tana mahi nuku atu i te £1,000 nga moni i riro atu i a ratou i runga i aua huarahi. Ki te haere mai ano aua ropu takiwa ki te Kawanatanga tono mai ai kia hoatu he moni hei hanga rori, ka ki tonu atu ahau ki a ratou me matua haere ki te kohikohi i a ratou moni ake; kei te akiaki hoki ratou i a koutou kia utua nga reiti me nga taake kuri tae noa ki te mutunga mai o te akiaki e whakaaetia ana e te ture, a ka waiho noa iho i etahi atu tangata kia haere noa iho ana. Kaore rawa i te tika tena mahi ki taku whakaaro. Ki te tika, ki te pai, ki te marama, te whakahaere a nga ropu takiwa i nga ture nei, ki taku mohio ka whakaritea ano e nga Maori aua ture. Ki te pai ki te tika ki te u te whakahaere mo nga Maori, ki taku mahara e kore rawa e whai raruraru.