Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

[Collected Rules and Regulations of the Native Land Court, in English and Māori]

Te Whakahaerenga o te Mahi Whakawa

Te Whakahaerenga o te Mahi Whakawa.

80.Mehemea i maha atu i te kotahi nga Kai-whakawa mo tetahi Kooti, ko te Kai-whakawa i whakaturia tuatahitia hei whakahaere i te mahi o te Kooti. Ma te Kai-whakawa ma tetahi ranei o nga Kai-whakawa ki te mea i maha atu i te kotahi nga Kai-whakawa i reira e tuhi i nga mahi whakahaere o te Kooti me nga korero a nga kai-whaki ki roto ki te pukapuka kua whakaritea mo taua mahi, a ka tu taua pukapuka hei pukapuka tuhinga korero a te Kooti, ka oti te tuhi ka waiho atu ki te Kai-Rehita tiaki ai.
81.Mehemea kahore i kotahi anake te tono whakawa putake whenua engari i maha atu, ma te Kooti e whakatau ko tewhea ranei o nga kai-tono e kiia ko te kai-tono i te whakawhakanga o te kereme.
82.Ka tu he whakawa putake whenua me matua whakaatu e te kai-tono tona keehi ki te Kooti engari e kore e tika kia pataitia ia e te kai-tawari e te kai-whakahe ranei. Ki te marama te Kooti ki te keehi o te kai-tono, katahi ka tu te kai-tawari te kai-whakahe ranei ki te whakahaere i tona keehi. Mehemea i maha atu i te kotahi nga kai-tawari nga kai-whakahe ranei, nga huihuinga tangata tawari, whakahe ranei, ma te Kooti e whakarite te wa e karangatia ai o ratou keehi. Ka mutu nga keehi o ia kai-tawari o ia kai-whakahe ranei katahi te kai-tono ka tino whakahaere i tana keehi tae noa ki te mutunga. Hei reira ka ahei ia kai-tawari te whai korero ki te Kooti i runga ano i te tikanga i karangatia ai o ratou keehi, a ka tika hoki kia whai korero whakautu atu te kai-tono mo aua korero.page 14
83.Ka ahei te Kooti mehemea e mahara ana te Kooti e tika ana i te wa e whakawakia ana tetahi keehi, ki te tono ki ia kai-whakahaere ki tetahi ranei o nga kai-whakahaere mo nga tangata i te aroaro o te Kooti, kia tukua atu ki te Kooti he rarangi ingoa o nga tangata katoa e kii ana e whai paanga ana ratou ki te whenua i runga i te take e whakahaerengia ana e ia.
84.Me haina e te Kai-whakawa e whakahaere ana i te mahi o te Kooti ia rarangi ingoa ia rarangi ingoa i whakaritea e te Kooti kia whakaurua ki roto ki tetahi ota, a ko te ra e tuhia ki roto ko te ra ano i panuitia ai i roto i te Kooti kua whakaaetia. E kore e whakatikatikaia taua rarangi ingoa i muri atu engari anake i roto i te Kooti e puare ana ki te katoa, me te ata whakaatu atu ki nga tangata katoa e whai tikanga ana ki runga ki taua mea.
85.Ko te tu whakahaere i etahi atu mea ma te Kooti e whakarite.
86.Me tuhi nga tino ritenga o ia whakataunga ahakoa whakataunga tuturu, ahakoa whakataunga tarewa ranei ki roto ki te pukapuka tuhinga korero a te Kooti, me te tuhi hoki i te ra i puta ai taua whakataunga.
87.Ki te kore te Kooti e whakaae ki te whakatau i tetahi tono, me tuhi e te Kai-whakawa whakahaere i te mahi o te Kooti tona ingoa ki etahi kupu whakaatu poto i nga take i kore ai te Kooti e whakaae ki te whakatau.
88.Me tuhi he kupu whakaatu kua hainatia e te Kai-whakawa whakahaere i te mahi o te Kooti ki runga ki ia mapi, pukapuka ranei e tukuna ana ki te aroaro o te Kooti hei whakinga korero, me te whakaatu hoki i te whakawakanga i tukuna ai me te tangata nana aua mapi aua pukapuka ranei i tuku, me te ra i tukuna atu ai.
89.E kore e tika kia hanga e tetahi tangata he tauira o tetahi mapi e tukuna ana ki te aroaro o te Kooti i runga i tetahi whakawakanga ki te kore e matua whakaaetia e te Kai-whakawa.
90.Ka ahei te Kooti ki te whakakore atu i tetahi tono i runga i te take kahore i tae atu te kai-tono ki tona aroaro, mehemea ranei kahore i whakahaerea tikatia, a i te tuhinga o taua whakakorenga ki roto ki te pukapuka tuhinga korero o te Kooti ka mutu ta te Kooti whakaarohanga i taua mea, a ka pera te tuhinga ki roto ki te pukapuka rehita. E kore taua whakakorenga ra e whakanoa i te mana o te kai-tono ki te whakahou ano i taua tono ra.