Ture Whakahaere Rahui Maori
Kupu Apiti. — Wahi I
Kupu Apiti.
Wahi I.
Nga Tini Tikanga.
1. | I te mea tena tetahi tangata kahore ona mana ona take ranei, kua mutu ranei tona take me tona mana kua murua ranei kua whakakorea ranei tona take ki tetahi whenua a e noho ana ia i runga i tetahi whenua i tukua ki te Kaitiaki mo te Katoa ahakoa kei roto kei waho ranei aua whenua i tetahi takiwa maina, ka ahei te Kaitiaki mo te Katoa, tetahi tangata ranei i whakaturia e ia i runga i te tuhituhi kia tu ia te tuhituhi i tetahi pukapuka ki te Kooti o te Kaiwhakawa tuturu o te takiwa i takoto ai taua whenua kia riro mai ai taua whenua i taua tangata, a e kore te mana o te Kooti o te Kaiwhakawa ranei e taca te pehi i runga i te mea e whakaarahia mai ana he take ki te whenua, kei te neke ake ranei te utu o te whenua nga moni reti ranei o taua whenua i te mana o te Kooti o te Kaiwhakawa ranei ki te whiu kia riro mai aua moni. A mehemea i te whakawakanga kahore te kaikaro e tae atu ki te Kooti, ki te tae mai ranei a kahore e taea e ia te whakamarama tana take ki taua whenua ki te whakamaramatia ranei e te kaitono ki te Kooti ki te Kaiwhakawa ranei kua mutu kua kore te take a te kaikaro i tono ai ki wanganui i a ia me te Kaitiaki mo te Katoa kua tika ranei kia murua kia whakakorea te take a te kaikaro, ka meinga tonu i reira e te Kooti kua kore te take a te kaikaro me te tuku i te ota kia tau te whenua ki te kaitono i reira ano i te ra ranei i pai ai te Kooti me te tono kia utua nga utu mo te whakawakanga e te kaikaro. Mehemea kahore e tukua mai te whenua i runga i taua ota ka ahei e te Kooti e te Kaiwhakawa ranei e tetahi Tie Pi te tuku i tetahi warati kia riro mai taua whenua.
Ko nga tikanga o te tekiona iwa tekau ma-rua iwa tekau-ma-toru me te iwatekau-ma-rima o "Te Ture Kaiwhakawa Tuturu, 1867," ka pa ki tetahi take whakahaere i raro i tenei tekiona. |
2. | I runga i etahi whakahaerenga take mo runga i te pokanoa o te noho i runga i te whenua o te mahi o te peke ki runga ki ta te ture, a he whenua i tukuna ki te Kaitiaki mo te Katoa, ki te kitea te tika i runga i te ture o taua noho o taua mahi o taua peke ki runga i taua whenua ka tau te taumahatanga ki runga i te kaikaro a i runga i aua whakahaeretanga take ko nga whenua e whakawakia peratia ana ka kiia kua tukua ki raro i te mana o te Kaitiaki mo te Katoa ahakoa kahore he korero tautoko i aua take ara mehemea kaore he korero karo i aua korero a te kaikaro a ko nga pukapuka katoa me nga mapi me nga tiwhikete me nga tauira o nga tiwhikete e tika ana a i puta mai i nga ringa o te Tumuaki o nga Kairuri o te takiwa e takoto ana aua whenua, e te Kaitiaki mo te Katoa ranei ka meinga ko nga korero o aua pukapuka tonu nga korero tika a kahore he take e tukuna mai ai nga pukapuka tawhito, a kahore ano hoki he take e haere mai ai nga apiha tetahi kupu ranei o te tika o ta ratou hainatanga. |
3. | Ko te Kaitiaki mo te Katoa tonu te tino kaiwhakatau mehemea kua whakamana nga tikanga me nga ritenga o tetahi riihi o ka whiwhi tonu ia ki nga mana me nga tikanga i tukuna ki tetahi hunga e tenei Ture e te Ture ranei i tukua ai taua riihi e tetahi atu Ture ranei e pa ana ki te muru riihi a ka ahei te whakahaere i runga tonu i nga tikanga e tohutohungia mai ana e aua Ture ahakoa te whaka korenga o aua Ture ka ahei ano hoki te whakahaere i raro i tenei Ture hei whakamaro i nga tikanga e tae ai te whakaoti i nga tikanga o tetahi riihi pera, kia riro mai ai ranei tetahi whenua, whakapainga ranei o aua whenua, moni ranei i murua mo te takahi i tetahi o aua tikanga. |
4. | A te wa e whiriwhiria ai te utu o tetahi whenua a mehemea kahore he whakaritenga ketanga, kei reira ma te Kaitiaki mo te Katoa e whiriwhiri i aua utu i runga ano i te huarahi i pai ai ia, a ka whakataua tonutia taua utu ko te utu tika, erangi ka ahei e te Kaitiaki mo te Katoa te whiriwhiri hou i nga utu o tetahi whenua i ia wa i ia wa. |
Tukunga Utu A Te Kaitono.
5. | Kahore tetahi tono mo te tuku mo te noho ranei i tetahi whenua e tika mehemea i te tono mea tuhituhi a i tuhituhia e tetahi tari i tetahi wahi ranei i whakaritea e te Kaitiaki mo te Katoa mo taua tikanga i roto ano hoki i nga haora i whakaritea e te Kaitiaki mo te Katoa hei puaretanga mo te tari te wahi ranei ki te katoa hei whakahaere i nga mahi, hei tukunga pukapuka ranei ra roto i te poutapeta me te tuhi ano i te ingoa o te Kaitiaki mo te Katoa ki waho o te whare hei tuku atu ki tona page 24tino tari i te Taone o Poneke. Mehemea e tukua atu ana ra roto i te poutapeta ekore e whakaarohia he tono tuturu taua tono kia tae rano ki te tari ki te wahi ranei i whakaritea e te Kaitiaki mo te Katoa ki tana tino tari ranei. | ||||||||||||||
6. | Mehemea e tukuna ana he tono i tetahi tari i tetahi wahi atu ranei haunga te tino tori me tuhituhi e te apiha e te tangata ranei e tango ana i taua tono te ra me te haora i tae mai taua tono, a i reira ano me tuku taua tono me te pukapuka o te haora o te ra ano hoki i tae mai ai ki te tino tari. | ||||||||||||||
7. | Ka whai mana te Kaitiaki mo te Katoa i nga wa katoa i runga ano i nga take mo te taha ki nga Maori whai take mo te taha ranei ki te katoa i runga ano i tona whakaaro te tango te whakakore ranei i tetahi tono. | ||||||||||||||
8. | Me apiti mai ki nga tona katoa i te Wai III. me IV. o tenei Apiti tetahi korero ra runga i te ture me te haina e te kai tono i runga i tetahi o nga ahua e mau ana i roto i te Apiti a e pai ana e tika ana mo ia keehi:
Otia kahora tetahi mea e meinga hei take akiaki i te Kaitiaki mo te Katoa ki te whakaae atu ki te tangata i hira nga moni o tana tono i ta tetahi atu tono ranei. |
Utu Whiriwhiri mo nga Whakapainga.
9. | Ko nga whenua i tukua ki te Kaitiaki mo te Katoa mehemea e tukua ana i runga i te utu whiriwhiri mo nga whakapainga mo aua whenua, ko aua utu i runga i nga keehi katoa kahore nei ho whakaritenga i tenei Ture, me utu kia kotahi marama i mua o te mutunga o te riihi pera ano me ta te Kaitiaki mo te Katoa i tohutohu ai, a mehemea kua murua te riihi mo te takahi i nga tikanga mo whakatau e te Kaitiaki mo te Katoa kia whiriwhiria nga utu o nga whakapainga o te whenua i roto i taua riihi i runga i te tangohanga mai o taua whenua a me utu aua utu ki te Kaitiaki mo te Katoa e te kaihoko i taua riihi i mua o tona ekenga ki runga i taua whenua. |
10. | Ahakoa tetahi mea e mau ana i roto i te tekiona i runga nei ka ahei e te Kaitiaki mo te Katoa te whakahoki iho i te utu tuatahi i tangohia ai taua whenua te utu ranei o nga whakapainga i runga i tetahi whenua kahore e taea te tuku i runga i page 25aua utu whiriwhiri kua kiia ake nei no te mea e kiia ana he nui rawa te utu, a ka ahei ano hoki e te Kaitiaki mo te Katoa i ia wa te panui kia tukuna taua whenua i runga i te riihi me te whakahoki iho i nga utu i retia ai i te tuatahi a i kitea ai he tika kia peratia.
A e kore ano hoki e ahei o tetahi tangata te tuku tono ki te Kaitiaki mo te Katoa ki tetahi atu tangata ranei mo te whakahokinga iho o aua utu whiriwhiri. |
11. | I te mea e utua ana nga utu e te kaihoko o te riihi kua kiia ake nei mo nga whakapainga ka ahei mehemea e whakaae ana te Kaitiaki mo te Katoa te utu ki te kaitango tuatahi o taua riihi tetahi atu tangata ranei e tika ana kia riro i a ia aua moni haunga ia nga moni kihai i ea i tera kairiihi tuatahi kua puta ra ki waho, a ki te mea e murua ana me tongo ano etahi o nga moni hei utu mo nga moni i pau i te tangohanga o te whenua i te hokonga atu ano hoki o te riihi. |
12. | Mehemea kua oti etahi whakapainga ki runga i te whenua a ki te mahara te Kaitiaki mo te Katoa he mea tika kia utua nga moni mo aua whakapainga ki te kairiihi ki te tangata ranei e noho ana i runga i te whenua, ka ahei e te Kaitiaki mo te Katoa te whakarite ko te tangata e tango ana i taua whenua i runga i te riihi i te Kaitiaki mo te Katoa me utu e taua tangata ki te Kaitiaki mo te Katoa i aua utu mo aua whakapainga. |
13. | Kahore tetahi kaitango riihi e puta ana ki wahe o taua riihi e whai mana ki te tuku i tetahi tono ki te Kaitiaki mo te Katoa mo nga utu mo nga whakapainga i mahia e te kaitango riihi ara ki te kore taua kaitango riihi e utu i nga utu o aua whakapainga ki te Kaitiaki mo te Katoa erangi ka ahei taua tangata te hamene kia utua nga utu mo nga whakapainga me te whakahaere i nga tikanga whakawa katoa i runga i te ingoa e te Kaitiaki mo te Katoa kia riro mai ai aua moni i runga i te tukunga o tetahi pukapuka whakawatea mai i ta te Tiati o te Hupirimi Kooti i mahara ai kua ea nga moni i pau mo te whakawakanga. |
Utu Whakaea me te Apitireihana.
14. | Ko nga tono whakaea i tukuna ki te Kaitiaki mo te Katoa mo tetahi take i raro o tenei Ture mo nga whakapainga mo etahi atu mea ranei me whakarite i raro i nga tikanga o te Wahi III. o te Ture Mo Nga Mahi a te Katoa, 1882, ara mehemea kahore he whakitenga ketanga mo reira hoki nga tikanga o te Wahi III. me era atu tikanga katoa o taua Ture e ahei ana te paro atu ki taua Ture a ka kiia kua whakaurua ki tenei Ture.
I runga i aua tono ko te Kaitiaki mo te Katoa tonu te kaiwhakahoki kupu. |
||||||||
15. | Kei nga wahi i whakaritea ai me tuku ki te apitireihana tetahi take e puta ake aua i raro i tenei Ture ko te tukunga o taua keehi ara mehemea kahore he whakarereketanga me tuku ma nga kaiapitireita kotahi maha atu ranei i whakaturia e tetahi taha e tetahi taha e whakatau, a ma aua kaiapitireita e whakatu i te kaiwhakatau i ta raua.
|
||||||||
16. | I mua o te whiriwhiringa o tetahi take i tukuna ki te kaiwhiriwhiri utu, ki te apitireita ranei ki te amupaea ranei i raro i tenei Ture me penei ta ratou whaiki:—
Ko ahau ko I, A.B., e tiuo ki pono aua kahore oku paanga penei pahea ranei i roto i tenei tako a ka tino pono taku mahi me taku mahi ano i ranga i toku mataurange me te whiriwhiri tika nga utu e hiahiatia ana i raro i nga tikanga o "Te Turo Whakahaere Rahui Maori, 1883." A e ki pono ana ahau me te mahara ano he tika a i runga i tetahi Ture o te Runanga Nui o Niu Tireni Me "Te Ture Tiei Pi, 1882," |
Nga Riihi, Nga Tuku, me etahi atu Pukapuka.
17. | I runga i te whakaritenga o nga tikanga o tenei Ture me tuku e te Kaitiaki mo te Katoa nga riihi me nga whakahou i nga tuku o aua whenua, me etahi atu pukapuka i raro i nga tikanga o tenei tekiona me nga tekiona e waru o muri iho e pa ana ki nga riihi katoa me nga whakahounga tukunga ranei o nga riihi me etahi atu pukapuka i raro tenei Ture:—
|
||||||||||||||
18. | Mehemea kahore tetahi kaitango riihi e whakaoti i tana riihi i roto i nga ra e toru tekau i muri iho o te tukunga i tetahi panui mea tuhituhi i runga ano i te huarahi i pai ai e hiahia ai te Kaitiaki mo te Katoa kei reira ko nga moni i utua mo te riihi mo te rehitatanga ka meinga i muri iho i tetahi kupu a te Kaitiaki mo te Katoa kua murua ki a ia a ko te take o taua tangata ki te tango i taua riihi ka mutu rawa atu. | ||||||||||||||
19. | Ma te Kaitiaki mo te Katoa e hanga nga riihi a me whakaurn ki roto i aua riihi nga whakaaetanga nga tikanga me nga ritenga i raro ano i tenei Ture. I runga ano i ta te Kaitiaki mo te katoa i whakaaro ai he tika a me haere tonu i raro i enei tikanga:
|
||||||||||||||
20. | Ko nga riihi e tukuna ana e te Kaitiaki mo te Katoa mo nga whenua i raro i "Te Ture Tuku Whenua, 1885," ka ahei mehemea e hiahiatia ana kia rehitatia te rehita e te Kaitiaki mo te Katoa i raro i taua Ture, a mehemea kahore te whenua i raro i taua Ture me rehita i runga i nga huarahi i whakaritea e tetahi ture mo tena wa a e pa ana ki te rehita tiiti pukapuka hoki. Ko nga utu mo te rehitatanga me utu e te kaitango riihi.
Ko nga whakahaere katoa mo nga riihi poka ke i nga tikanga o te tekiona waru tekau ma toru o tenei Ture mo runga i nga tukunga riihi ka tino kore atu, kaua ano hoki te Kairehita Takiwa Whenua e rehita i tetahi whakahaere mo tetahi riihi kia tukua rano ki a ia te tiwhikete mea haina e te Kaitiaki mo te Katoa kua whakaotia nga tikanga o te riihi. |
||||||||||||||
21. | Ko nga kaitango riihi katoa hui atu ki nga Maori kaitango riihi ka tau ki a utua e ratou nga reiti katoa me nga taake me nga whiriwhiringa utu o ia ahua i whakaekea ki runga ki te kaitango riihi ki te tangata ranei e noho ana i runga i te whenua e uru ana ki roto i taua riihi mo te wa e riihitia ana e ia. | ||||||||||||||
22. | Ko nga kupu oati katoa i tukuna i raro i tenei Ture e kore e ekengia e te tiuti i raro i tetahi Ture e mana nei i naianei e paahitia ranei a muri ake nei a e pa ana ki nga pane tiuti. | ||||||||||||||
23. | Mehemea e marama ana ki te Kaitiake mo te Katoa kua ngaro tetahi tiiti i tukuna e ia i moti ranei i runga i tetahi huarahi ka ahei e ia te hanga tetahi riihi hou hei whakamana mo taua riihi i runga ano i nga ritenga me nga tikanga o ia kehi i pai ai ia. |
Nga Kaitango Riihi, Nga Haukotinga, Nga Whiu, me Nga Murunga.
24. | Ka ahei e tetahi tangata tekauma whitu ona tau nuku ake hoki te tango riihi i raro i te Wahi III. and IV., o tenei Ture erangi ekore te tangata kua murua tona take ki te pupuri i te whenua i riihitia e ia i runga i taua takahanga i nga tikanga o te riihi i tana tino takahanga ranei i nga tikanga o tenei Ture e ahei te tango i tetahi atu riihi kia pahitea rano nga tau e rua i muri iho i te murunga o tera riihi ana, a ma te whakaae mea tuhituhi a te Kaitiaki mo te Katoa te taea ai e ia te pupuri i tetahi riihi i raro i tenei Ture. |
25. | E kore tetahi wahine marena kahore nei i riro i a ia tetahi pukapuka whakarere i tana tane tetahi ota tiaki i a ia ranei e ahei te tango i tetahi riihi i raro i te Wahi III., IV., ranei o tenei Apiti haunga ia nga tikanga a muri nei whakatakotoria ai.
E kore nga tikanga o tenei tekiona e pa ki tetahi wahine marena i whiwhi ki tetahi riihi i raro i tetahi wira i runga ranei i te whenua i waiho wira kore. |
26. | Kaua tetahi tangata e ia ake ra roto ranei i tetahi atu tangata e wahi mana ki to tango ki te pupuri ahakoa i runga i te tono o mua i runga ranei i te tuku i runga ranei i tetahi atu huarahi te pupuri i tetahi whenua ahakoa pehea te take i raro i tenei Ture ki waho atu i a ia ake a mona ake a hei painga mona.
Kaua ano hoki tetahi tangata i te mea e tono aua ia a kua tukua tana whakaaetanga ahakoa he whakaaetanga e herea ana e te ture kahore ranei kaua ia e tuku i tetahi atu tangata ki te tango i runga i te hoko i tetahi atu tango ranei i te whenua i tukuna ai te tono tetahi wahi ranei o taua whenua paanga ranei a te kaitango o roto o taua whenua penei ekore ia e tukuna hei kaitango riihi i raro i tenei Ture. Ko te tangata e takahi ana e whakahau ana ki te takahi e whakahau ana ranei i tetahi atu tangata ki te takahi i etahi tikanga o tenei Ture i runga i te tango riihi e hara i te tango mona ake, ka tika kia whiua taua tangata kia kaua e iti iho nga moni i te kotahi rau pauna, kaua ano hoki e koni ake i te rima rau pauna, a ko nga tangata katoa e akiaki ana e whakahoa ana ki te takahi i nga tikanga o tenei ture ka pera ano te nui o te whiu mo ratou. |
27. | A ko nga whenua katoa e tangohia ana i raro i tenei Ture a i neke ake te rahi i ta tenei Ture i whakatakoto ai ka panuitia e te Kaitiaki mo te Katoa kua kore aua riihi me nga tikanga katoa e whakahaerea, a ko nga moni i tukua mai kua murua, A mehemea e panuitia ana tetahi panui pera ki roto i te tari mo te Kaitaki o te Katoa ka meinga he panui tuturu taua panui. |
28. | Ki te mea ka tika kia tangohia tetahi riihi i tetahi tangata i runga i tetahi huarahi a i runga i nga peratanga katoa me whakatuwhera ano te whenua mo te reti erangi me whakaeke ki runga i taua whenua nga utu mo nga whakapainga ara page 28mehemea tera he whakapainga a me ata whiriwhiri ano nga utu o nga whakapainga i runga i nga huarahi kua tohutohungia ake nei. |
29. | Ka ahei tetahi kaitohutohu tetahi kaiwhakahaere ranei o tetahi kaporeihana te tuku panui i runga i nga tikangi e hiahiatia ana e tenei Ture a ka ahei ano hoki te whakarereke i te ahua o aua panui. |
30. | Mehemea ka oati teka te tangata i runga i nga oati e hiahiatia ana e tenei Ture i raro ranei i etahi tikanga whakahaere ture, ka kiia kua hara taua tangata a ka ahei te whiu kia utua e ia nga moni kia kotahi rau pauna me maka ranei ki te whare herehere mo te wa kaua e neke atu i te tau kotahi a me mahi ia i reira kahore ranei, a ko te take i riro ai taua whenua i runga i te oati teka ka tino murua rawatia |
31. | Ki te mea e whakaaro ana te Kaitiaki mo te Katoa he teka nga korero i tukua mai i runga i te oati a mehemea ranei i te kotiti ke te mahi a te tangata hei takahi i nga tikanga o tenei Apiti, ka ahei te Kaitiaka mo te Katoa i runga ano i tana i whakaaro ai te tono kia uiuia nga tikaga o taua keehi me te panui kua murua ana take katoa ki te whenua me nga moni i utna i runga i taua whenua.
Kahore he mea i roto i tenei tekiona e kiia hei arai i tetahi tangata kei whiua ia mo te mahi korero teka. |
32. | Mehemea e tino oati teka ana tetahi tangata i runga i te oati e hiahiatia ana e tenei Ture mo runga i te whenua i tukuna ai taua oati ko te whenua e riihitia peratia ana ka ahei i runga ano i te whakaaro a te Kaitiaki mo te Katoa te muru, a mehemea ka murua ko te whenua i riihitia me nga whakapainga katoa o runga ka riro mai i te Kaitiaki mo te Katoa me te kore ano e utua tetahi utu mo te riihi. |
33. | I runga i te murunga o tetahi riihi me tuku e te Kaitiaki mo te Katoa tetahi panui i hainatia e ia ki te Rehita Takiwa Whenua kia mohio ai ia kua murua taua whenua, a ko taua panui tonu te mana tuhituhi ki te rehita i nga kupu muru, whakakorenga hoki o taua riihi. |
34. | I nga murunga katoa o nga riihi ka ahei kia whiua ano taua tangata i murua taua riihi kia utua e ia nga moni reti etahi atu taumahatanga ranei i runga i taua riihi, mo te takahi hoki i nga tikanga o taua riihi tae noa ki te wa i tangohia ai taua whenua e te Kaitiaki mo te Katoa, kaua ia i muri iho. |
Whiriwhiringa i Nga Whenua.
35. | Ko nga whenua katoa e tukuna ana ki te Kaitiaki mo te Katoa me wehe kia wha nga wehenga ara—
|
||||||||
36. | Ka ahei te Kaitiaki mo te Katoa i ia wa te panui i roto i te Kahiti ko tetahi whenua kihai ano i oti te wehe ka whakaurua ki roto ki ia wehenga o nga whenua kua kiia ake nei a ka taea ano hoki te wehe mai i tetahi whenua kia kaua e uru ki tetahi o nga wehenga kua kiia ake nei erangi mo etahi atu wehenga. | ||||||||
37. | Ko nga whenua o waho rawa atu o te taone ara nga tua whenua ka whiriwhiria e te Kaitiaki mo te Katoa kia rua wehenga, ko nga whenua tino pai me nga whenua kihai i tino pai a ka ahei te riihi i runga i nga utu e mau iho nei ara.
|
||||||||
38. | Ka ahei e te Kaitiaki mo te Katoa te whiriwhiri hou i aua whenua me te whakatau i te utu a ko aua utu mea whiriwhiri me kaua e hoki iho i nga utu i whakaritea mo ena tu whenua. | ||||||||
39. | Ka ahei e te Kaitiaki mo te Katoa te unu mai i tetahi whenua kei riihitia ahakoa kua tukua mai nga tono kia riihitia. A i runga i aua tono e kore e tae e nga kaitono te tono i tetahi utu ki te Kaitiaki mo te Katoa. | ||||||||
40. | Kahore tetahi whenua e puritia ana i raro i tetahi huarahi i raro i tenei Ture e tae te hoko mo te kore ea o nga moni reiti i tika kia utua e te kairiihi e te kainoho ranei i te whenua.
Erangi ka kiia te kore eanga o nga reiti o te whenua i tangohia i te Kaitiaki no te Katoa a i tika kia utua i runga i taua riihi i raro hoki i tetahi ture he takahi tena page 29i nga tikanga o te riihi a i meinga hei huarahi muru i taua riihi pera ano me te korenga o te utu i nga moni reti. Mehemea kahore e taea e tetahi kaitango riihi whenua i raro i tenei Ture te utu ki tetahi ropu whai mana i nga reihi mo taua whenua a i tika kia utua e ia a kihai i utua e ia i roto i nga ra kotahi tekau ma wha i muri i te tononga e taua ropu whai mana te tono ki te Kaitiaki mo te Katoa kia utua, a ka ahei te Kaitiaki mo te Katoa mehemea kahore e utua ana moni i te mutunga o nga ra e toru tekau i muri iho o te tukunga o te panui ki a ia e te Kaitiaki mo te Katoa te ki kua tino kore atu taua riihi, a me utu e te Kaiteaki mo te Katoa nga reiti kihai i utua e te kaitango riihi, me te whakaeke i enei utu ki runga i te whenua ki runga ranei i nga moni i riro mai i a ratou mo te whakapainga i te whenua. Ko nga tikanga katoa o tenei tekiona me pa ki nga kaitango riihi katoa i raro i tenei Ture i raro ranei i tetahi Ture e mana ana i mua ake nei. |