Ko te Whakataunga mo Maraehara me Kopu Poraka.
Mo Tena Wahi o Maraehara Poraka Whaka-Te-Hauauru o Pohatukarekare
Mo Tena Wahi o Maraehara Poraka Whaka-Te-Hauauru o Pohatukarekare.
Tokorua nga kai-tawari mo tena wahi o Maraehara Poraka whaka-te-hauauru o Pohatuka kare.
Ko Hakaraia e kereeme ana i te wahi iti o te whenua whaka-te-hauraro o Taiki me [unclear: tet] raina e ahu atu ana i te hukitau o taua awa ki Te Taumata-o-Tupatangaroa, otira, he [unclear: keree] [unclear: tino] wairangi rawa taua kereeme, na reira ka kore e tirohia e ta Kooti he kereeme tena e [unclear: mea] ponotia ana kia ata whakaarohia, a ka whakataua nei taua whenua ki te Whanau-a-Karuai, Paratene Ngata ta ratou kai-whakahaere.
Ko Neho Kopuka e kereeme ana, mo te Whanau-a-Te Whakaohonga, i tena wahi whenua timata mai i Taiki tae noa ki Mangahoanga, he whenua tena i parea ki tona tupuna a Te Whakaohonga, e Kautaharua. Kahore tena pare e whakahengia ana.
E kereeme ana hoki ia i tena wahi katoa whaka-te-tonga o Mangahoanga, me [unclear: whakahauauru] o Pohatukarekare, hei wahanga tena o te whenua i raupatutia ai e Porouhekeiho [unclear: ra] ko tona tuakana ko tona teina i runga i a Uenukukahutia, a muri iho ka parea taua wa Kurawhaia ki a Rangitaiki.
page 9Ki tenei moka o tana kereeme, ka mea a Paratene Ngata ko tena wahi iti o te whenua, e tae ana pea ki te 30 eka tona nui, whaka-te-hauauru i tetahi raina e ahu tika atu ana i Paraparaumu ki Te Whakaumu-a-Hinemaka, i a Te Whanau-a-Karuai, a ko te toenga o taua wahi whenua, he wahanga tena o te whenua i parea e Kautaharua ki a Te Whakaohonga.
Ki ta te Kooti titiro, e tino whaitake ana tena korero a Paratene Ngata. I roto i nga tono katoa i tukua kia kahititia, ahakoa na wai ranei, na wai ranei i tuku, ko Te Awakari me Te Whakaumu-a-Hinemaka e whakahuatia ana hei rohe mo Maraehara Poraka, a kitea ana he ingoa rohe ena e tino mohiotia ana e te katoa. Ko aua rohe hoki e whakahuatia aua i roto i te riihi (kua korerotia mahatia ki runga ake nei), a i whakaaetia e Neho i reira. Inaianei ka mea ia kia whakaponohia e te Kooti ko tena Whakaumu-a-Hinemaka he ingoa noa iho, he ingoa kore tikanga; a no te kuare a nga tangata i pera ai te tuhi i nga rohe kua kahititia; a ko ia hoki te tangata nana i tuku kia wahia ki waenganui te whenua e kiia ana i raupatutia e Porouhekeiho e te rohe i whakahaerengia ai e ia ake, a wahiotia ana e ia tetahi wahi o tana whenua ki roto ki nga rohe a tetahi iwi kahore a ratou whaitake tika ki taua wahi, a ko te nuinga i waihotia ki waho. E tino wairangi rawa ana tena tu korero—otira ka ki penei te Kooti:—E tino marama ana te take i whakaturia ai e Neho tenei kereeme, koia tenei, he mea nona kia whakapumautia taua raupatu ki runga ki te whenua i waho, he raupatu tena e whakahengia ai e era atu tangata a muri ake nei. Ki ta te Kooti titiro, he iti rawa te take o taua raupatu e korerotia ana.
Ko Te Hāpi Haerewa, mo nga kai-kereeme, e mea ana ko te wahi i parea e Kautaharua ki a Te Whakaohonga, i parea ano i muri iho e te tangata e tino mohiotia ana ko ia te tangata whaimana ki runga ki te whenua, ara, e Te Rangimatemoaua, ki tona tamaiti, ki a Rawiri Katia, raua ko te whaea-whangai o tena tamaiti, ko Tipare te ingoa. Heoi anake te mea hei tautoko i tena kereeme ko te korenga a te tangata e tahuri ki te whakararuraru i a Pineaha Haerewa i a ia e whakahaere ana i taua whenua. Otira, kua whakamaramatia tera e etahi o nga kai-korero mo te taha ki nga kai-tawari, i ki ai ratou i whakanohoia a Pineaha e Rawiri ake hei kai-tiaki mo enei whenua Ka whakahengia nei e te Kooti te pare i whakaturia ai e Te Hāpi, a ka whakataua nei taua whenua ki a Neho Kopuka ratou ko Pineaha Koia me era atu uri o Te Whakaohonga e kitea ai e whaitake tika ana, a e kitea ana e te Kooti e whaitake ana hoki a Pineaha Haerewa ki roto ki tenei whenua i runga i te mana o Rawiri kua tukua ki a ia.
Ka whakataua nei e te Kooti ki a Paratene Ngata ratou ko Te Whanau-a-Karuai tena whenua katoa whaka-te-hauauru i tetahi raina e ahu tika atu ana i Paraparaumu ki Te Whakaumu-a-Hinemaka, e tapahi ana i te rohe whaka-te-tonga o te poraka ki waenganui i nga pou-peeke Nama 4 me 5.
Kia tere tonu te tuhi i nga rarangi ingoa, a, kia oti, me tuku mai ki te Kooti kia whakahaerengia.
W. E. Gudgeon
(Te Kotiana),
Tiati;
Wiremu te Kiriwehi,
Ateha.
Waiomatatini,
Wahi-o-Waiapu,
Oketopa 10, 1891.