Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Ngarara, Porangahau, Mangamaire, Me Waipiro Poraka: (Ripoata a nga Komihana mo runga mo nga whakataunga a te Kooti Whenua Maori mo Runga mo aua Poraka).

Kia te Kawana o te Koroni o Niu Tireni

Kia te Kawana o te Koroni o Niu Tireni.

Kia Pai Mai Koe E Te Kawana,

Ko mau, ko nga Komihana e whai ake nei o maua ingoa, i whakaritea e koe e te Kawana i roto i to Komihana o te 3 o nga ra o Nowema i te tau o to tatou Ariki 1888, kia whiriwhiria e maua nga putake i whakahuatia ra i roto i taua Komihana a kia tukua atu e maua ta maua kupu whakatau mo aua take, mehemea ranei e tika ana kia whakamana te whakataunga a te Kooti Whenua Maori, mo runga mo nga whenua e mohiotia nei ko Porangahau ko Mangamaire, mehemea ranei e ahua pohehe ana aua whakataunga e tika ai ki ata whiriwhiria ano ona tikanga, tenei ka tukuna atu nei ta maua ripoata:—

1.Kua ata whakaarohia e maua te pitihana a Te Teira Tiakitai ma i tukuna nei ki te Whare Runanga o te Paremete, me nga whaikorero i tukuna ki te aroaro o te Kooti Whenua Maori, hui atu hoki ki nga korero hou i tukuna mai e te Hapimana mo te taha ki nga kaipitihana, me a te Morihana mo te taha ki te hunga e whakahe ana ki nga kaipitihana. Ko aua kupu hou ra, kua apitiria e mau ki tenei ripoata. Kua ata tirohia hoki e maua nga whaikorero i whakina ki te aroaro o te Komiti mo nga mea Maori i ta ratou whiriwhiringa i taua pitihana, a kua apitiria mai hoki era ki tenei ripoata.
2.Kua tukuna mai ki to maua aroaro nga pukapuka o te Kooti, e mau nei i roto nga whaikorero i whakapuakina e nga kaikorero, me nga whakataunga a te Kooti tuatahi me te Kooti whakawa tuarua.
3.I whakawakia tahitia a Porangahau me Mangamaire, ko te whakawa tuatahi na te Mea Kaiwhakawa raua ko tetahi Ateha Maori, whakataua ana i te 5 o nga ra o Mei, 1886. I whakataua e te Kooti e 2,500 eka kia Tiakitai ma me Hori te Aroatua, mo runga mo te mana o to ratou tipuna o Te Whatuiapiti.
4.No te tononga i te whakawa tuarua ka whakaaetia, a whakawakia ana ano, ko te Make raua ko Kanara nga Kaiwhakawa me tetahi Ateha Maori hoki, a whakaputaina te whakataunga i te 1 o nga ra o Hepetema, 1887. Whakakorea ana te tono a Te Teira Tiakitai me Hori te Aroatua. Kaore i te whakahengia te whakakorenga atu o te kereme a Hori te Aroatua. I runga i te kereme a Tiakitai, i rite tahi te whakaaro a nga Kooti e rua mo nga take katoa, heoi ano te mea kaore i rite ko te taunga iho o te mana o Te Whatuiapiti ki a Tiakitai. I tino kaha te tahuri o nga Kaiwhakawa ki te whiriwhiri i nga whaikorero i tukuna ai ki te Kooti i nga whakawa e rua, engari ko ta maua whakaaro mo runga mo taua take kaore nei i rite i aua Kooti, ko te whakataunga o te Kooti whakawa tuarua te mea i tino haere tika i runga i nga whaikorero a nga kaikorero o aua take.
5.Ko tenei tikanga e whai nei mehemea ranei e kore e tika kia waiho ma te take-mana anake e whaipaanga ai te tangata ki te whenua, kaore i tika tera kia korerotia nuitia i te whakawakanga o tenei keehi. Kaore hoki i haere i runga i tera te whakataunga a te Kooti whakawa tuarua.
6.No reira e mahara ana maua me whakamana te whakataunga a te Kooti whakawa tuarua o te tau 1887 mo runga mo Porangahau me Mangamaire.

He mea tuku i raro i o maua ringa me o maua hiiri i Poneke i tenei te 19 o nga ra o Tihema, tau 1888.

Na. H. G. Heta Mete, Komihana.

Ropata Timipara, Komihana.