Nga Korero Paramete: 1886-1890
Paraire, te 18 o Mei, 1888
Paraire, te 18 o Mei, 1888.
Nga Moni O Nga Reti Takiwa Ngawha.
Taiwhanga.—E patai atu ana ahau ki te Kawanatanga mehemea ka tahuri tonu ratou inaianei ki te kohikohi i nga moni reti kahore nei ano kia utua i runga i nga riihi o nga Takiwa Ngawha. I Rotorua ahau i mua tata ake nei a ka kite ahau £1,000 tae atu ki te £7,000 nga moni kahore ano kia ea i nga kaitango riihi ki nga rangatira Maori. E hiahia ana ahau kia mohio e pehea ana te whakaaro o te Kawanatanga mo runga i tenei take.
Te Retihana.—I mea i runga i tana whakahoki ka rua ka toru ranei nga hamenetanga kia utua nga moni reti kihai nei ano i ea i Rotorua, otira kahore ona huhuatanga no te mea i runga i te maha o nga hamenetanga ka whakahaerea e nga kaitango riihi a ratou keehi ra runga i te Ture Pekarapu (ara) 1 te mea e whakataua ana e te Kooti kia utua nga moni reti. Akuanei i runga i tetahi whakaturanga mai, ka mea te Kawanatanga i a Maehe, 1885, kia whakamutua te tono utu ki nga Kaitango riihi me te whakamutu i nga reti mehemea ka utu e ratou nga moni reti taea noatia nga marama e rua o te mutunga mai o te riihi. Heoi tukua ana he panui ki nga kaitango riihi katoa mo nga moni kahore ano i ea a he maha nga tangata i utu, a i raro i enei tikanga ekore e tika kia whiua kia utua nga moni inahoki kua whakarerea nga riihi.
Mahinga Kekeno.
Tame Parata.—E patai atu ana ahau ki te Kawanatanga mehemea e kore e whakaarohia e ratou kia whakapuaretia te mahi kekeno i tenei tau. He mea tika ano maku kia tukua tetahi whakamarama poto nei mo te take o taku patai. E mahara ana ai he wa tika hei tuku i tenei patai inahoki kua tata te wa mahinga kekeno. E hiahia ana ahau kia rongo ki nga whakaaro o te Kawanatanga mo runga i tenei take, kia ahei ai te hunga mahi kekeno te whakarite ia ratou mea hei patu ina whakaaetia te patu kekeno i tenei wa. Ekore hoki e tika kia patu kekeno poka ke i te Ture, a he mea tika kia whakahaerea tetahi huarahi ekore ai e ahei te tangata te takahi i te Ture.
Te Piha.—Kahore te Kawanatanga i whakaaro he mea tika kia whakapuaretia te mahi kekeno i tenei tau. He take nui tenei a kua ata whiriwhiria e te Kawanatanga. E mohio ana no hoki te rangatira na, i pahitia tetahi Pire i te tau kua hori nei e te Paremete a ka tukuna mai ano taua take ki te aroaro o te Whare ra runga i tetahi Pire i tenei Paremete.