Nga Korero Paremete: 1902-1903

Ture Kaunihera Whaka-Haere Whenua Maori

Ture Kaunihera Whaka-Haere Whenua Maori.

No te taenga ki te moni £1,645, hei utu i nga Mahi Whakahaere i nga Whenua Maori, ka tu atu a—

Te Wirihi ( Mr Willis, mema mo Wanganui) —Ka patai ahau ki te Minita mo nga Mea Maori, kia whakaaturia mai e ia mehemea kei te pehea te ahua o nga whenua Maori o te takiwa ki Wanganui, he mea nona kia wawe te whakanohonohoia ki te tangata kia tere te hanga he rori ki reira hei whakatuwhera i aua whenua

Timi Kara ( Mr. Carroll). —Te mahi tuatahi me whakawhiti e nga Maori nga whenua ki te Kaunihera, ara, me hoatu ma te Kaunihera e whakahaere. Ka rua rau e rima tekau mano nga eka whenua Maori o nga iwi o Wanganui kua whakawhitingia e nga Maori nona ki te Kaunihera. Kotahi te poraka kua tino oti, ara, ko Ohotu. Ko nga mahi rori ma tona hoa ma te Minita mo nga Whenua e whakahaere.

Henare Kaihau (mema mo nga Maori o te Tai Hauauru). — Kaore rawa atu he painga e puta ki te iwi Maori i raro i te Ture Whakahaere Whenua Maori, kore rawa atu— engar i ko tona tutukitanga ka mate rawa atu te iwi Maori. Me i whakarongo mai te Minita mo nga Mea Maori ki aku kupu tohutohu ki a ia i te tuatahi, kua oti katoa nga raruraru i nga tau e rua, e toru ranei; tena ko tenei ki te porangi nga tangata ki te tuku atu i o ratou whenua ki raro ki te whakahaere a enei Kaunihera pohehe e tu nei, tena e tae ki te rua tekau, ki te toru tekau ranei whakatupuranga tangata ka hoki mai ai ki a ratou o ratou whenua, ara, ki te hoki mai, akuanei pea oti tonu atu, e kore e hoki mai.

Nepia ( Mr. Napier, mema mo te Taone o Akaraua). —Ka nui te awangawanga o nga tangata Pakeha o te I akiwa o Akarana mo nga whenua Maori e takoto kau nei i roto i te Rohepotae. Ka nui nga taitamariki e hiahia ana ki te haere ki runga ki aua whenua mahi paamu ai. Ko taku hiahia kia tere te whakahaere a te Kaunihera Maori i aua whenua, kia wawe te oti o nga ruri me te riihi ki te tangata.

Timi Kara ( Mr. Carroll). —Kaore ano i tino maro te haere o nga mahi a te Kaunihera mo te Rohepotae. Engari ka akiakina e au kia tere te mahi.

Te Pereiha ( Mr. A. L. D. Fraser, mema mo Nepia). —Ka whai kupu atu ahau ki te Minita mo nga Mea Maori, kia tino tupato tana whiriwhiri i nga mema mo nga Kaunihera, ahakoa Pakeha, ahakoa Maori. Ki te whiwhi ia i nga tangata matau ki taua mahi, katahi pea ka puta nga mahi i raro i te Ture Kaunihera Whakahaere Whenua Maori.

Henare Kaihau (mema mo nga Maori o te Tai Hauauru). —Me tahuri tenei Whare me te Kawanatanga ki te whakaaro i nga mate e pehi kino nei i te iwi Maori o Waikato i raro i tenei Ture Whakahaere Whenua Maori. E tino tika ana kia whakaarohia a ratou kupu inoi. Mo te aha koia i whakamanaia ai nga moni e noho nei i runga i tenei pooti kia utua ki nga tangata e tu ana i nga turanga e whakaingoatia ana i raro i taua Ture, i te mea, mai o to ratou whakatuunga, kaore nei ano ratou i mahi noa. Ko te Ture nei he ture he, kaore matou e pai ana ki taua ture, a kei te utua tenei moni i raro i taua Ture. He aha hoki ra te take i tonoa mai ai kia whakamanaia e tatou nga tu pooti penei te ahua?

Heoi no te whiunga o te patai ki te Whare. Paahitia ana taua moni £1,645.

Haere tonu nga mahi a te Whare, a no te rua tekau meneti te paahitanga i te toru karaka i te po ka hiki te Whare.